Δευτέρα 18 Απριλίου 2011

                 Η πραγματικότητα …των καταδύσεων
                              
                            Ο τεχνητός ύφαλος


Μία από τις πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές μεθόδους διατήρησης και διαχείρισης των αλιευτικών μας πόρων αποτελεί η δημιουργία προστατευμένων θαλάσσιων περιοχών. Φυσικά ο στόχος της δημιουργίας τους δεν είναι μόνο η προστασία οικολογικών οικοτόπων και οικοσυστημάτων ή ειδών που τελούν υπό εξαφάνιση αλλά προσανατολίζεται στην προστασία αλιευτικών περιοχών στις οποίες αναπαράγονται και αναπτύσσονται τα νεαρά ψάρια, με συνέπεια στην ανάκαμψη των αλιευτικών αποθεμάτων και στην αύξηση των ποσοτήτων τους. Η Ευρωπαική Ένωση στα διαχειριστικά μέτρα της αειφόρου ανάπτυξης έχει εντάξει τη δημιουργία τεχνητών υφάλων για την ανάπτυξη των αλιευμάτων στην Μεσόγειο.
Τέτοιες θαλάσσιες ζώνες στις οποίες δημιουργούνται τεχνητοί ύφαλοι τελούν υπό διαβαθμισμένη προστασία κατά τον εξής τρόπο:

  1. ο πυρήνας <<core zone>> είναι μία απόλυτα προστατευμένη περιοχή, όπου μπορούν να επιτρέπονται οι ελεγχόμενες καταδύσεις, η κολύμβηση, η επιστημονική έρευνα και η εκπαίδευση σε σχέση με τη θαλάσσια ζωή, ενώ απαγορεύεται κάθε μορφής αλιευτική δραστηριότητα, η συλλογή οργανισμών, η αγκυροβόληση, τα θαλάσσια σπορ κ.λπ.
  2. η περιμέτρικη ζώνη <<buffer zone>> όπου μπορεί να επιτρέπεται μόνο η παραδοσιακή αλιεία με επιλεγμένα εργαλεία από τους ψαράδες της περιοχής, οι ελεγχόμενες καταδύσεις, η κολύμβηση ενώ απαγορεύονται άλλες μορφές αλιείας, η συλλογή οργανισμών, η αγκυροβόληση κ.λπ. και
  3. την ευρήτερη περιοχή ο΄που δεν υπάρχουν οποιδήποτε περιορισμοί. Οι τεχνητοί ύφαλοι τοποθετούνται στην απόλυτα προστατευόμενη ζώνη, τον πυρήνα.
Oι τεχνητοί ύφαλοι είναι τεχνητή υποδομή αποτελούμενη συνήθως από ειδικούς ογκόλιθους από συνθετικό υλικό που δεν ρυπαίνει την θάλασσα και έχουν τρύπες διαφορετικής διαμέτρου, οι οποίοι τοποθετούνται στο βυθό σε βάθοι από 10-40 μέτρα ώστε να εμπλουτίσουν την θαλάσσια ζωή της συγκεκριμένης περιοχής παρέχοντας καταφύγιο και την προσέλκυση διαφόρων ειδών ψαριών. Η χωροθέτησή τους δεν είναι τυχαία αλλά πρέπει να γίνεται κατόπιν μελέτης λαμβάνοντας υπόψη τα οικολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής, την δομή του βυθού, την σύνθεση των βενθικών βιοκοινωνιών, την έκταση σημαντικών οικοσυστημάτων όπως αυτής των λιβαδιών της Ποσειδωνίας, την ιχθυοπανίδα και γενικά την βιοποικιλότητα της κατά το παρελθόν η δημιουργία τεχνητών υφάλων γινόταν με την βύθιση παλιών ελαστικών, παλιών αυτοκινήτων, σκαφών κ.λπ. αυτές οι τεχνικές έχουν πλέον εγκαταλειφθεί διότι θεωρούνται πηγές ρύπανσης. Τέτοια περιοχή υπάρχει στη θέση <<Ροζίκι>> απέναντι από την παραλία Ανεμοκάμπι στο Γαλαξίδι.
Σε Ευρωπαικές χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία τεχνητοί ύφαλοι έχουν δημιουργηθεί από την δεκαετία του ¨60 και στην Ισπανία έχουν ευρέως χρησιμοποιηθεί ειδικοί τσιμεντένιοι ογκόλιθοι <<anti-trawling blocks>> για την προστασία των παράκτιων οικοσυστημάτων από την παράνομη αλιεία με τράτες.
  Σε γενικές γραμμές αναφέρω τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν από την δημιουργία τεχνητού υφάλου
  1. βελτίωση του παράκτιου οικοσυστήματος με αύξηση της ποικιλομορφίας του βυθού , καθότι ο τεχνητός ύφαλος είναι σκληρή κατασκευή και αποτελεί υπόστρωμα για οργανισμούς που αναπτύσσονται σε βυθούς με βραχώδη σύσταση και
  2. αύξηση της παραγωγής και της διασποράς των παραγόμενων νεαρών ψαριών σε γειτονικές περιοχές.
Τα παραπάνω οφέλη απαιτούν τουλάχιστον 3 χρόνια για να αρχίσουν να διαφαίνονται τα αποτελέσματα της λειτουργίας και αποδοτικότητας των μέτρων που εφαρμόζονται. Η θαλάσσια περιοχή του νομού μας έχει φτάσει σε κρίσιμη κατάσταση και οι λόγοι που αναφέρω παρακάτω είναι αντικειμενικά αποδεκτοί από τους περισσότερους αλλά πιστεύω ότι και αυτοί που διαφωνούν θα δουν τη σημαντική λύση που προσφέρει η κατασκευή ενός τεχνητού υφάλου.
Η εναπόθεση τα τελευταία 40 χρόνια κόκκινης λάσπης στο βυθό του κορινθιακού, τα αστικά απόβλητα, η ρύπανση των νερών από τα βιομηχανικά απόβλητα έχουν ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του οικοσυστήματος και δυστυχώς είμαστε πλέον φανερά σε οριακό σημείο. Η βιοσυσσώρευση βαρέων μετάλλων στους θαλάσσιους οργανισμούς έχει ως αποτέλεσμα να φτάνουν μέσω της τροφικής αλυσίδας στον ανθρώπινο οργανισμό με ότι επακόλουθα μπορεί να προκαλέσουν…
Οι βιολογικοί καθαρισμοί δεν λειτουργούν ικανοποιητικά με αποτέλεσμα τα κυανοφήκηνα προσβάλλονται από βακτήρια και να δημιουργούνται σ¨αυτά αποχρωματισμοί και γι¨αυτούς που παρατηρούν τα φύκη,  <<ασπρίζουν>> και μετά καταστρέφονται.
Από την εμπειρία μου ως αυτοδύτης μπορώ να σας μεταφέρω από φωτογραφίες το χαλί από δίχτυα και τον ιστό από παραγάδια στο βυθό του Κρισσαίου Κόλπου και όχι μόνο, με αποτέλεσμα τα ψάρια να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους φυσικούς χώρους του βυθού για να κατοικήσουν διότι αυτοί είναι σκεπασμένοι από παλιά και νέα δίχτυα. Οι τράτες και τα καίκια καθώς και ο ανεπαρκής έλεγχος λόγω των ελλειπών μέσων από τα αρμόδια όργανα, έχει ως συνέπεια την ανεξέλεγκτη υπεραλιεία και την ελάττωση των ιχθυοαποθεμάτων σε δραματική κατάσταση. Ο αμμώδης βυθός από το τράβηγμα των διχτυών σε πολύ μικρό βάθος θυμίζει βυθό που έχουν περάσει από πάνω του δόντια από εκσκαφέα.
Είναι πλέον η ώρα να παρθούν αποφάσεις από κοινού με την τοπική αυτοδιοίκηση Φωκίδας την υποδιεύθυνση αλιείας, τα σωματεία επαγγελματιών αλιέων και με το σύλλογο μας Σ.Ε.Α.Δ. Ν.Φωκίδας<<ΚΡΙΣΣΑΙΟΣ>> .
Ο σύλλογός μας έχει ως στόχο του μέσα από την συνεργασία όλων των άμμεσα και έμμεσα ενδιαφερομένων και εμπλεκομένων να κατασκευασθεί τεχνητός ύφαλος στη θαλάσσια περιοχή του νομού μας προς όφελος της ανάπτυξης της θαλάσσιας ζωής, τη αύξηση της αλιείας στην γειτνιάζουσα περιοχή του υφάλου, την επιστημονική έρευνα για την συμπεριφορά του τεχνητού υφάλου σε σχέση με την αύξηση της βιοιποικιλότητας και στην ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία της θαλάσσιας ζωής και γενικότερα του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Τάσος Ι. Δροσόπουλος
Φυσικός- βοηθός εκπαιδευτής αυτόνομης κατάδυσης


Παλαιότερο άρθρο στην Εφημερίδα: ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ – 5 Ιουνίου 2009

Δεν υπάρχουν σχόλια:

ΣΤΑΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Πόσο σημαντικές είναι οι στάσεις ασφαλείας όταν κάνουμε κατάδυση; Στάσεις ασφαλείας και γιατί πρέπει να κάνετε Ορισμένες τεχνικές που μαθαίν...